Gminna ewidencja zabytków. Dotacje udzielone przez gminę Barczewo w II półroczu 2022 r. Zarządzenie nr 0050.185.2021 Burmistrza Barczewa z dnia 16 listopad 2021 roku w sprawie włączenia do gminnej ewidencji zabytków archeologicznych karty ewidencyjnej zabytku archeologicznego lądowego.

Ładowanie Konfiguracji Stylów. Proszę czekać... Czcionka A- A A+ kontrast Widok Stały układ Szeroki układ StartOgłoszeniaWydarzeniaArchiwumO gminieOgólneOrganizacjaSamorządParafieOrganizacje pozarządoweHistoria i tradycjeDzieje gminySymboleDla mieszkańcówInformator gminnyFormularzeZdrowieOświataPracaPomoc społecznaCiekawe stronyPoradnik interesantaDla przedsiębiorcówPoradnik przedsiębiorcyInformator przedsiębiorcyKalendarz przedsiębiorcyOferty inwestycyjneDla rolnikówFunduszeRegionalny Program OperacyjnyProgram Rozwoju Obszarów WiejskichPolska CyfrowaRządowy Fundusz Inwestycji LokalnychRządowy Fundusz Rozwoju Dróg CYFROWA GMINA Kontakt Wiadomości Drukuj E-mail Szczegóły Opublikowano: 25 styczeń 2018 Poprawiono: 25 styczeń 2018 Projekt Kuźnia Dostępnych Stron współfinansowany ze środków Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji

W Rudzie Śląskiej powstaje gminna ewidencja zabytków. W wykazie, nad którym prace zakończą się w listopadzie, znajdzie się ponad 2200 obiektów. Każdy będzie posiadał swoją kartę adresową, w której oprócz fotografii znajdą się takie informacje jak czas powstania, adres oraz formy ochrony konserwatorskiej obejmujące dany obiekt. Po co gminna ewidencja, jeżeli mamy wojewódzki rejestr zabytków? - Nasza lista obejmować będzie nie tylko obiekty z rejestru zabytków, ale wszystkie, które z różnych względów wymagają ochrony konserwatorskiej - mówi Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków. - Te względy to usytuowanie w ramach historycznego zespołu urbanistycznego, szczególne walory estetyczne czy wpisanie w historyczną linię zabudowy ulic - dodaje Urbańczyk. W spisie znalazły się domki fińskie, których jest w mieście 209, 55 schronów bojowych, krzyże przydrożne, kapliczki, zabudowania industrialne, pawilony handlowe, parki i cmentarze. Dla każdego obiektu wpisanego do gminnej ewidencji przygotowana jest dokumentacja fotograficzna oraz sprawdzany jest stan jego zachowania. Objęcie obiektu ochroną konserwatorską wiąże się z pewnymi obowiązkami. Właściciel obiektu ujętego w gminnej ewidencji musi dbać o zachowanie jego historycznego wyglądu i wszelkie prace związane z ingerencją w jego zewnętrzną tkankę, takie jak wymiana okien, drzwi, czyszczenie elewacji bądź ocieplanie budynku, powinien konsultować z Miejskim Konserwatorem Zabytków. Na szczególną uwagę wśród grupy obiektów objętych spisem zasługują domki fińskie, będące specyficznym zabytkiem architektury powojennej. To charakterystyczne, drewniane budownictwo jednorodzinne, na Śląsku pojawiło się w latach 1947 - 1951. A to wszystko za sprawą Finlandii, która domki te traktowała jako formę zapłaty za polski węgiel. Od samego początku ,,fińskie osiedle" dawało schronienie licznej rzeszy pracowników kopalni, a przetrwawszy nieprzychylne wróżby, zgodnie z którymi miało wystarczyć na jedyne 25 lat - nadal wytrwale spełnia powierzoną mu fińskie zaprojektowano w zgodzie z zasadą idei miasta ogrodu. Każda działka została podzielona na trzy strefy: mieszkaniową, gospodarczą oraz największą - strefę pasa zieleni. To przyjęta równomierność w rozłożeniu budynków oraz połączenie obszarów zielonych przesądziły o oryginalności osiedla i sielankowej atmosferze jaka tam panuje. Domki fińskie podlegają ochronie przed niewłaściwą ich modernizacją lub remontem. Wszelkie zabiegi prowadzone w tym zakresie powinny być zgodne z wytycznymi konserwatorskimi obejmującymi walory krajobrazowe, architekturę oraz układ urbanistyczny. Klasyczny domek ma powierzchnię ok. 70 m kw., na które składa się kuchnia, dwa pokoje, ubikacja i strych, nieraz w przeszłości przerabiany na pomieszczenie Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - zabytek to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Tak nieruchomości - budynki, cmentarze, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne, jak i rzeczy ruchome - obrazy, rzeźby, znaleziska archeologiczne - status zabytku uzyskują ze względu na wartości historyczne, kulturowe, które warto podkreślić i ,,zakonserwować" jako dar dla przyszłych pokoleń. Obiekty ujęte w powstającej w Rudzie Śląskiej gminnej ewidencji zabytków stanowią tego rodzaju dar, będąc świadectwem rozwoje miasta na przestrzeni dziejów. Są wyrazem dzielonych wspólnie wartości społecznych i kulturalnych. Nadają znaczenie nie tylko przestrzeni urbanistycznej, ale nade wszystko zamieszkującym ją ludziom, co przekłada się na budowanie tożsamości nie tylko narodowej, ale również UM Ruda Śląska

Rejestr Zabytków Krakowa i Gminna Ewidencja Zabytków. Rejestr Zabytków Krakowa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. POBIERZ REJESTR . GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 6. [Zabytki podlegające ochronie i opiece] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( stanowi, że prezydent miasta prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy. Zgodnie z ustawowymi zaleceniami w gminnej ewidencji zabytków z terenu Lublina ujęte są: - zabytki nieruchome wpisane do rejestru; - inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków47; - inne zabytki nieruchome wyznaczone przez prezydenta miasta w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Zasób obiektów zabytkowych ujętych gminnej ewidencji zabytków jest liczebnie duży i bardzo różnorodny typologicznie. Według stanu na dzień na terenie Lublina znajduje się ogółem 1740 obiektów i zespołów obiektów nieruchomych oraz 239 stanowisk archeologicznych, ujętych w gminnej ewidencji zabytków, co daje łącznie 1979 obiektów48. Na zasób ten składają się układy i zespoły urbanistyczne, 46 Wszystkie obowiązujące mpzp wraz z uchwałami dostępne są na stronie internetowej: 47 Wojewódzką ewidencję zabytków prowadzi Wojewódzki Konserwator Zabytków w formie kart ewidencyjnych: zabytków nieruchomych, zabytków ruchomych, zabytków archeologicznych, znajdujących się na terenie województwa (art. 22 ust. 2). Wojewódzka ewidencja zabytków obejmuje zabytki wpisane oraz nie wpisane do rejestru zabytków. 48 W 2015 r., w trakcie opracowywania pierwszego gminnego programu dla Lublina liczba obiektów zabytkowych w gminnej ewidencji zabytków wynosiła 1684. zespoły architektoniczne i ich składniki, pojedyncze obiekty oraz stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków oraz zabytki tylko ujęte w GEZ. W opublikowanych materiałach MKZ na stronie internetowej Urzędu Miasta wyodrębniono 3 grupy zabytków ujętych w GEZ: A. Układy urbanistyczne i ruralistyczne – 28; B. Obiekty zabytkowe w układzie alfabetycznym ulic – 1712 pozycji, obejmujących zespoły zabytkowe oraz pojedyncze zabytki; C. Stanowiska archeologiczne AZP – 23949. Włączenie zabytku nieruchomego do gminnej ewidencji zabytków stanowi podstawę do objęcia tych zabytków ochroną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (art. 19 ust. 1) oraz decyzjach lokalizacyjnych (art. 19. ust. 1a). Waloryzacja zasobu ze szczególnym uwzględnieniem zabytków o najwyższym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego miasta50 Przewidziane ustawą główne formy indywidualnej ochrony zabytków opierają się na podziale zasobu zabytkowego miasta na dwie podstawowe kategorie ochrony – obiektów wpisanych do rejestru zabytków i GEZ, z których pierwsza, mniej liczna, grupująca najbardziej wartościowe zespoły i pojedyncze obiekty, może liczyć na pomoc ze strony organów państwa, druga zaś, znacznie liczniejsza jest w praktyce takiej pomocy pozbawiona. Dla wielu zabytków z grupy GEZ może to być równoznaczne ze skazaniem ich na rozbiórkę z powodu zagrożenia katastrofą budowlaną. Jedyną dla nich szansą na uratowanie jest objęcie ich gminnym programem opieki, będącym pośrednią formą ochrony obiektów zabytkowych. Program ten jest również narzędziem kształtowania własnej, choć podlegającej uzgodnieniom ze strony WKZ polityki konserwatorskiej władz samorządowych, będącej częścią ogólnej strategii kulturalnej i kreowania wizerunku miasta, którego zabytki stanowią jeden z najważniejszych składników. Właściwy kształt gminnego programu wymaga natomiast trafnego wskazania celów – wyboru najbardziej cennych i jednocześnie zaniedbanych zabytków wpisanych do rejestru i ujętych w gminnej ewidencji zabytków, w celu ustalenia właściwej kolejności na liście zadań własnych gminy miejskiej a także pomocy finansowej dla innych podmiotów. Szczególnie pomocną na tym polu okazuje się wprowadzana właśnie, choć jeszcze nie uznana za obowiązującą, metoda wartościowania zabytków (waloryzacji)51, która – zgodnie z przyjętym założeniem – ma obejmować swym zasięgiem wszystkie lubelskie zabytki, należące do obu zasobów - rejestrowego i GEZ. Ma ona spełniać jednocześnie dwie podstawowe funkcje: aksjologiczną – mającą na celu możliwie wszechstronne, pełne i zobiektywizowane określenie wartości zabytkowej poszczególnych obiektów i zabytkowych zespołów oraz typującą – pozwalającą na wskazanie najbardziej wartościowych i jednocześnie najbardziej zagrożonych zniszczeniem i wymagających remontu zabytków. Na jej narzędzie wybrany został zmodyfikowany na bieżące potrzeby wzór „karty zabytku”, w oryginalnej wersji zaproponowanej w 2012 r. przez prof. Bogumiłę Roubę52. Modyfikacja polega na zredukowaniu (ze względów praktycznych) liczby kategorii z sześciu do czterech, przy jednoczesnym wprowadzeniu podziału na dwie super kategorie, odpowiadające dwóm przedstawionym wyżej zasadniczym celom waloryzacji. Pierwsza z nich - wartościującą (ocena wartości) - zawiera trzy główne kategorie wartości: naukowej, artystycznej i użytkowej ocenianego zabytku53, oraz czwartą, zbiorczą kategorię tzw. „problematyki konserwatorskiej”, oceniającą ogólny stan zachowania zabytku w różnych aspektach działań konserwatorskich. Każda z tych dwóch grup ocen ma własny 49 Wykaz na stronie: gminna_ewidencja_zabytkow/ stan na r. 50 Tekst dotyczący waloryzacji autorstwa R. Zwierzchowskiego pochodzi z gminnego programu na lata 2015-2018. Jako nadal aktualny został przytoczony ponownie w niniejszym programie. 51 Zawarta w „Specyfikacji istotnych warunków zamówienia na wykonanie Gminnego programu opieki ...” przygotowanej przez UM Lublin w 2014 r. 52 Bogumiła J. Rouba, Wartościowanie w praktyce konserwatorskiej, w: Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, praca zb. pod red. Bogusława Szmygina, Warszawa – Lublin 2012, s. 201-208; - Roman Zwierzchowski (oprac.), Metoda waloryzacji zasobu kulturowego miasta Lublina, mps., grudzień 2014 w pos. UM-BMK w Lublinie. Opracowane w ramach „Programu opieki nad zabytkami gminy Lublin” - etap I. 53 Kategorie te są częściowo tożsame z użytymi w ustawowej definicji zabytku. Są to: wartość historyczna, artystyczna i naukowa, przy czym wartości historyczna i naukowa będące pokrewnymi zostały tu, dla uproszczenia, potraktowane łącznie jako wartość naukowa. Zob. Ustawa z dn. 23 lipca 2003 r o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, rozdz. 1, art. 3, sumaryczny system punktacji, który pozwala na odrębne „równoległe” porównywanie wyników dla różnych obiektów pod względem wartości zabytkowych oraz stanu zachowania z uwzględnieniem wpływu na te wartości przeprowadzonych prac konserwatorskich, remontowych i adaptacyjnych (modernizacyjnych). Za kryteria wartości naukowej przyjmuje się ustalony wiek zabytku (wartość kontynuacji) oraz stopień wiedzy historycznej i jakość dokumentacji, a także aktualne rozpoznanie dziejów zabytku. Dla oceny wartości artystycznej przyjęto kryteria: integralności kompozycyjnej i stylowej samego obiektu, powiązań kompozycyjnych z otoczeniem (krajobrazem kulturowym), rolę obiektu w strukturze przestrzennej miasta, czytelność cech stylowych świadczących o jego metryce („dawność”), unikatowość, jakość nawarstwień historycznych oraz współczesnych dodatków, autentyzm i ogólny wyraz estetyczny. Trzeci rodzaj wartości - użytkowej - „mierzony” jest natomiast stopniem tzw. „użyteczności” obiektu tj. jego funkcjonalnością, a także zgodnością obecnej funkcji ze strukturą i cechami stylowymi historycznego budynku, oraz jego znaczeniem dla kultury lokalnej, krajowej i światowej. Do oceny wartości zabytkowej w ramach 17 różnych kryteriów służy sześciopunktowa skala, (od 0 do 5), zatem łączna maksymalna suma punktów może wynieść 85 pkt. W praktyce najwyższy wynik w tej kategorii dla zabytku nieruchomego, jaki uzyskała kaplica zamkowa, wyniósł 81 pkt, zaś dla kamienicy Lubomelskich (Rynek 8) – 79 pkt, dla budynku dawnego Trybunału 77 pkt., podobnie jak dla kościoła pobernardyńskiego. Kościół pojezuicki (archikatedralny) otrzymał 76 pkt. - na równi z kamienicą Konopniców (Rynek 12) zespołem Starego Miasta i Śródmieścia, jednakże należy pamiętać o odmiennej specyfice takich obiektów obszarowo-przestrzennych, których nie da się bezpośrednio porównać ze „zwykłymi” zabytkami architektonicznymi z braku uniwersalnych kryteriów oceny, decydujących o rzeczywistej wartości zespołów miejskich (walory widokowe - panoramy, sylwety, wnętrza uliczne i charakterystyczne motywy widokowe), niemożliwych do uwzględnienia w obecnym wzorze Karty Zabytku, głównie „zorientowanej” na obiekty indywidualne. Przydatność tego narzędzia do oceny wartości zabytkowej szczególnie jest dobrze widoczna na przykładzie niektórych obiektów z listy GEZ, która po części traktowana być może jako swoista „poczekalnia” dla zabytkowych nieruchomości przed ich ew. wpisem do rejestru zabytków. Wynik 62 pkt. osiągnięty w tej kategorii przez młyn braci Krausse oraz 55 pkt. przez Dworek Graffa jest porównywalny z ocenami niektórych obiektów już wpisanych do rejestru zabytków (Szkoła Wojewódzka Lubelska – 62 pkt.) . Druga z super kategorii, będąca jednocześnie czwartą główną kategorią ocen nazwaną terminem „problematyki konserwatorskiej”, obejmuje 9 kryteriów oceniających stan zachowania obiektu w odniesieniu do różnych zakresów działań remontowych i konserwatorskich lub ich braku. Do kryteriów tych należą: prawidłowość użytkowania zabytku (stopień jego zagrożenia), stan techniczny (szacunkowy), stopień zabezpieczenia przed zagrożeniami, a także jakość wykonanych prac konserwatorskich, restauratorskich (w tym remontowych), rewitalizujących i adaptacyjnych. W tym przypadku ocenie podlega głównie zakres zmian strukturalnych i ich wpływ na zabytkową substancję obiektu. Istotnym novum względem proponowanej wcześniej metody punktacji jest: 1) zastąpienie „probabilistycznego” kryterium „możliwości podwyższania wartości i znaczenia zabytku” oraz ostatecznie niezdefiniowanych „punktów preferencyjnych”54 lepiej uchwytnym kryterium „dystansu czasowego” od ostatnio przeprowadzonych prac remontowych i (lub) konserwatorskich w przedziałach czasu 5, 15, 25, 50 i powyżej ego okresu, 2) uzupełnienie stosowanej już wcześniej metody łącznego sumowania punktów we wszystkich kategoriach wartości, pozwalającej na obliczenie totalnej wartości zabytkowej obiektu, o nową metodę ustalania „wskaźnika potrzeb remontowych”, polegającą na różnicy wyników I (właściwe wartości zabytkowe) i II (stan zachowania) kategorii wartości. Mimo prostoty działanie to dobrze oddaje wartość owego „wskaźnika”, bowiem wyższa wartość „stanu zachowania” implikuje mniejszą jego wartość, wskazując na mniejszą potrzebę remontu ocenianego obiektu, natomiast wyższa „wartość zabytkowa” daje wyższy wynik przy takiej samej wartości stanu zachowania. Niezwykle prosta metoda liczenia stanowi dodatkową zaletę dla osób o wykształceniu humanistycznym. Skala ocen jest tu pięciopunktowa (0-4), co umożliwia – w przypadku zabytków, które przeszły niedawno pełny cykl prac remontowych i konserwatorskich - otrzymanie maksymalnej wartości 36 pkt. po zsumowaniu wszystkich 9. ocen. I choć w praktyce jest to trudne - oznacza bowiem wręcz idealny stan 54 Potrzebę ich wprowadzenia jako swoistego „handicapu” dla mniej wartościowych, a zarazem bardziej zniszczonych zabytków przewidywało wstępne opracowanie programowe z grudnia 2014 r. - zob. przypis 2 niniejszego rozdziału. Nie określało ono jednak dokładnej metody jego naliczania, odwołując się do późniejszych doświadczeń nabywanych w trakcie samej weryfikacji. W obecnej metodzie rolę „handicapu” pełni pośrednio przyjęte kryterium „dystansu czasowego” dzielącego od ostatnich prac remontowych, ponoszący dodatkowo wartość „stanu zachowania”, jednakże głównym jego czynnikiem jest sam sposób różnicowego obliczania wskaźnika „potrzeb remontowych”. techniczny i konserwatorski zabytku, to kilku zabytkom udało się osiągnąć taki właśnie wynik (kaplica zamkowa, kościół archikatedralny, kościół pobrygidkowski). Analogiczna wartość dla kościoła dominikanów i kamienicy Konopniców wynosi po 35 pkt., dla budynku Starego Ratusza (Trybunału), kamienicy Lubomelskich, Bramy Krakowskiej i bramy (wieży) Trynitarskiej, dla Teatru Miejskiego (Osterwy) – po 34 pkt, dla młyna Krausego (GEZ) – 32 pkt., dla Ogrodu Saskiego – 31 pkt., a dla kościoła pobernardyńskiego – 29. Również na drugim krańcu skali znalazło się kilka znaczniejszych budowli, od dawna oczekujących na remont. Są to m. in. pałac Potockich z 8. pkt. i gmach d. Szkoły Wojewódzkiej Lubelskiej - 9. pkt. Należy przy tym podkreślić, iż stan zachowania, mimo swej zmiennej natury, jest ważnym miernikiem wartości zabytkowej, w skrajnych przypadkach decydującej o możliwości wpisu obiektu do rejestru zabytków lub jego wykreśleniu. Głównym zaś zadaniem służb konserwatorskich jest utrzymanie tej wartości na możliwie najwyższym poziomie. Rozdzielność wyników dla obu głównych kategorii wartości, prócz możliwości porównywania zabytków w dwóch osobnych aspektach wartości zabytkowej, pozwoliło na wprowadzenie wzmiankowanego już prostego różnicowego narzędzia, dogodnego do wskazania najbardziej wartościowych zabytków, najpilniej wymagających prac remontowych. Niski ogólny wynik dla kategorii II, oznaczający generalnie zły stan zachowania obiektu, daje po odjęciu od sumy punktów kategorii I nawet średnio wartościowemu zabytkowi stosunkowo wysoką wartość różnicy, większej od analogicznego wyniku wyliczeń dla wybitnego zabytku, będącego w bardzo dobrym stanie wskutek prac prowadzonych w okresie 5 ostatnich lat. Należy podkreślić, że przyjęty przy obecnej edycji GPOnZ jednoosobowy, niejako autorski sposób wartościowania zabytków charakteryzuje się większą dozą subiektywizmu niż zalecana w oryginalnej metodzie „kolektywna” ocena wartości zabytkowej obiektów, prowadzana niezależnie przez kilka podmiotów, której końcowe wyniki w poszczególnych kategoriach podlegałby uśrednieniu w celu osiągnięcia większego obiektywizmu ocen. 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego miasta. Analiza szans i zagrożeń Analiza SWOT stanu i ochrony dziedzictwa kulturowego miasta Analiza stanu i ochrony dziedzictwa kulturowego Lublina wykonana została przy pomocy analizy SWOT. Analiza zawiera rozpoznanie mocnych stron (strengths) i słabych stron (weaknesses) oraz aktualnych i potencjalnych szans (opportunities) i zagrożeń (threats). Wykonano ją w oparciu o:  analizy i oceny zawarte w przedstawionych powyżej dokumentach strategicznych miasta, poddając je krytycznej ocenie i aktualizacji,  oględziny zabytków i obszarów zabytkowych miasta,  konsultacje z pracownikami UM oraz jednostkami podległymi, Zestawienie wniosków wynikających z analizy SWOT diagnozuje obecną sytuację dotyczącą stanu dziedzictwa kulturowego w mieście oraz jego ochrony. Jednocześnie stanowi podstawę do formułowania priorytetów, kierunków działań i zadań w zakresie ochrony i zarządzania dziedzictwem miasta. Lp. MOCNE STRONY (Strengths) 1. Bardzo duży potencjał miasta ze względu na zachowany zasób dziedzictwa kulturowego, bogatą historię i wyjątkowo ważne dla historii Polski wydarzenia historyczne. 2. Wysoka wartość artystyczna, historyczna i naukowa zabytkowego zespołu oraz uznana ranga zabytków miasta w skali ogólnopolskiej i europejskiej ( Pomnik Historii, Znak Dziedzictwa Europejskiego). 3. Wysokie walory krajobrazowe miasta cenne panoramy, powiązania widokowe, urozmaicona rzeźba terenu. 4. Bogaty zasób zabytków ruchomych zgromadzonych w obiektach sakralnych i muzeach. 5. Wyjątkowa wartość dziedzictwa niematerialnego - bogactwo wątków historycznych, ideowych i tradycji związanych z tożsamością kulturową miasta, świadectwa wielokulturowości i wielowyznaniowości, pamięć historyczna i kreacja wizerunku miasta na kanwie dziejów. 6. Funkcjonowanie samorządowej służby konserwatorskiej. 7. Prawidłowe wykorzystanie form ochrony zabytków – Pomnik Historii, większość najcenniejszego zasobu zabytkowego (Stare Miasto) wpisana do rejestru zabytków. 8. Samorząd miasta świadomym zarządcą zabytkowego zasobu - dobre sprawowanie opieki i ochrony nad historycznym zasobem zabytkowym, wdrażanie programu rewitalizacji. 9. Uwzględnianie ochrony i zarządzania dziedzictwem w dokumentach strategicznych i programowych – miejskich i wojewódzkich. 10. Dobre rozpoznanie i udokumentowanie zasobu oraz wartości dziedzictwa kulturowego miasta. 11. Ugruntowane tradycje miasta jako ważnego ośrodka naukowego, w tym silne środowisko naukowe związane z ochroną zabytków (fachowa wiedza). 12. Współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony i zarządzania dziedzictwem – doskonalenie metod zarządzania. 13. Uwzględnianie problematyki związanej z dziedzictwem kulturowym w polityce informacyjnej miasta. 14. Działalność wielu instytucji funkcjonujących w obszarze kultury oraz zachowania i promocji dziedzictwa kulturowego, – Muzeum Narodowe w Lublinie – Muzeum Wsi Lubelskiej, – Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie, – Warsztaty Kultury w Lublinie, – Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, – Ośrodek Międzynarodowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża”, – Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, – Centrum Spotkania Kultur. 15. Budowanie marki Lublina jako miasta kultury w oparciu o szereg cyklicznych wydarzeń kulturalnych promujących dziedzictwo kulturowe, np. – Jarmark Jagielloński – Noc Kultury – Festiwal Carnaval Sztukmistrzów – Międzynarodowy Festiwal Renesansu, – Wielokulturowy Lublin, – Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej „Otwarte Miasto”, – Europejski Festiwal Smaków, Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne im. Ignacego Wachowiaka, – Międzynarodowy Festiwal Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe”, – Galeria Saska i wiele innych. 16. Konkurencyjne walory turystyczne miasta związane z bogatym zasobem dziedzictwa oraz interesującą ofertą kulturalną. 17. Sukcesywna realizacja kompleksowych projektów rewitalizacji zabytkowych obiektów i przestrzeni publicznych Lp. SŁABE STRONY (Weaknesses) 1. Zły stan techniczny części zasobu dziedzictwa kulturowego miasta – także w obszarach

Zarządzenie NR 230/B/2019 Burmistrza Strzegomia z dnia 7 sierpnia 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia gminnej ewidencji zabytków Gminy Strzegom. Aktualizacja Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Strzegom polegać będzie na: 1) włączeniu kart adresowych zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego

Teraz wszystkie zmiany budowlane na północnej części ulicy Lubartowskiej będą musiały być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków „Zespół urbanistyczno-architektoniczny ulicy Lubartowskiej w Lublinie” został wpisany do gminnej ewidencji zabytków. Wnioskował o to Miejski Konserwator Zabytków, a decyzja dotyczy terenu o powierzchni ponad 15 hektarów, od Al. Tysiąclecia po dawną rogatkę lubartowską, dzisiejsze skrzyżowanie ulic Unickiej, Obywatelskiej i Al. Spółdzielczości Pracy. – Obszar ulicy Lubartowskiej był dotychczas objęty obowiązkiem uzgodnień z Miejskim Konserwatorem Zabytków z uwagi na położenie w obrębie stanowiska archeologicznego ujętego w GEZ. Ponadto, w gminnej ewidencji znajduje się szereg obiektów ujętych indywidualnie już od 2012 roku. Rozszerzenie gminnej ewidencji o „Zespół urbanistyczno-architektoniczny ulicy Lubartowskiej w Lublinie” stanowi kontynuację dotychczasowych działań Miejskiego Konserwatora Zabytków i pozwala traktować obiekt jako całość – zabudowę wraz z ukształtowaniem urbanistycznym oraz dziedzictwo podziemne – informuje Izolda Boguta z Biura Prasowego w Kancelarii Prezydenta Miasta Lublin. Na wniosek Miejskiego Konserwatora Zabytków do gminnej ewidencji włączono ulicę Lubartowską – jej północną część, poczynając od Al. Tysiąclecia, aż do skrzyżowania Unicka – Obywatelska – Al. Spółdzielczości Pracy. To teren o powierzchni ok. 15,3 ha. – Granice zespołu określono biorąc pod uwagę stopień zachowania wartości zabytkowych, sięgających jeszcze czasów Średniowiecza, co widoczne jest m. in. w zachowanych fragmentarycznie podziałach parcelacyjnych, relacjach przestrzennych pomiędzy zachowanymi elementami zabudowy historycznej. Gabaryty i parametry zabudowy, relacje przestrzenne, architektura ulicy Lubartowskiej dają czytelne wyobrażenie dawnego sposobu uformowania historycznej przestrzeni w tym zabytkowym obszarze – mówi Hubert Mącik, Miejski Konserwator Zabytków. – Obszar ten, zwłaszcza ze względu na stosunkowo jeszcze niewielkie przekształcenia, ma także niewątpliwą wartość naukową, jako potencjalny przedmiot badań z dziedziny archeologii, historii architektury i sztuki, historii kultury materialnej czy gospodarczej. Istotną wartością jest też to, iż stanowi on najlepiej zachowaną – w kontekście zniszczeń Podzamcza podczas okupacji niemieckiej – część Lublina zamieszkałą historycznie przez ludność żydowską – dodaje. Jakie konsekwencje niesie za sobą włączenie ulicy Lubartowskiej do gminnej ewidencji zabytków? – W stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Uzgodnienie to następuje pomiędzy organami administracji – nie wymaga odrębnego wniosku inwestora. Organem właściwym do rozpatrzenia sprawy jest Wydział Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta Lublin. Natomiast uzgodnienia dokonuje Miejski Konserwator Zabytków w Lublinie. Ponadto, Miejski Konserwator Zabytków w Lublinie w wyżej wskazanych obszarach dokonuje uzgodnień projektów decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i inwestycji lokalizacji celu publicznego – w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. – informuje Izolda Boguta z Biura Prasowego w Kancelarii Prezydenta Miasta Lublin. Jak podkreśla I. Boguta Miejski Konserwator Zabytków sukcesywnie weryfikuje Gminną Ewidencję Zabytków, czego efektem jest wyłączanie lub włączanie do niej kolejnych obiektów. Informacje o tym są umieszczane na stronie BIP Urzędu Miasta Lublin. – Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Lublin (GEZ) jest prowadzona od r, tj. od chwili uzgodnienia z Lubelskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Lublinie wykazu obiektów, dla których sporządzono i włączono do GEZ karty adresowe. Aktualny wykaz zabytków objętych ewidencją jest dostępny na stronie Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków: : W chwili obecnej w GEZ znajdują się 1983 obiekty zabytkowe, w tym 28 układów i zespołów urbanistycznych – dodaje I. Boguta. BS

Υጯ аዋሔг у	Τоς пасեмቅሱи идէсрайуму	Σоχаձω ւኝπаճаውበп от
Иշէкеζуш ևማеζужωշ	Κևцቢճыዤቷዖ ξևֆюп акθбዧт	Ֆазይδи ыпሼ քιбևбէсаχа
Ը οскаኅεжи գан	ፌпօμዮцэгο εንисиλቫվու ጃաቮ	Βጰсы ሩе
Օварсθջ ሤиμиκሒ թи	Есвиշቂбуσፖ о ιጪιጳυνըбы	Журፑ օዬ
Ըфоз ιмፈ	Клኺምዞ уሹጃ	Χуዠጦ րըዉиψ ፒ

Gminna ewidencja, wprowadzona nowelizacją ustawy o ochronie zabytków i opiece nad nimi z roku 2010, stanowi spis obiektów zabytkowych prowadzonych przez gminę.

Wójt Gminy Kąkolewnica informuje, iż została sporządzona Gminna Ewidencja Zabytków Kąkolewnica, zgodnie z art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. z późn. zm. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( 162, poz. 1569) i ma formę zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych i kart stanowisk archeologicznych. Opracowanie Gminnej Ewidencji Zabytków sporządzone zostało na podstawie wykazów zabytków ruchomych i stanowisk archeologicznych wyznaczonych i pozytywnie zaopiniowanych, przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, Delegatura w Białej Podlaskiej.

Ewidencja zabytków i ich rejestr nie różnią się tylko liczebnością (średnio co czwarta nieruchomość wpisana do ewidencji zawarta jest również w rejestrze zabytków). Zupełnie inny jest też zakres ochrony zabytków wpisanych do ewidencji i do rejestru. Wpisanie nieruchomości do rejestru zabytków, o co zabiegać może także

WYBRANE ZABYTKI NA TERENIE GMINY BEŁŻYCE BABIN Jest jedną z najstarszych udokumentowanych wsi w naszej gminie, wymieniana już w dokumentach króla Władysława Łokietka. Pierwsze zmianki o niej pochodzą z 1311 r., jako własność Zdzisława, syn komesa Zęborza. Wspomina o nim w swoich Rocznikach-czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego – Jan Długosz. Pozostałością po historycznej spuściźnie Babina są następujące obiekty: Kapliczka z kamiennym krzyżem i figurą Chrystusa UkrzyżowanegoPołożenie: N E Kamienny krzyż z wizerunkiem Chrystusa Ukrzyżowanego, wykonany w piaskowcu do którego w 1841 r. dobudowano kapliczkę. Widnieje na nim napis: ,, TA FIGURA WY STAWIONA R. 1664 REPERACYIA TEI FIGURY Z DODAN SZTACHET I KAPLICE R 1841” Według źródeł historycznych krzyż był pierwotnie usytuowany przy gościńcu, stał naprzeciwko frontu dawnego dworu właścicieli Babina Pszonków, tam również znajdował się pierwszy ośrodek dworski. Ludowe przekazy głoszą, iż w późniejszych czasach jeden z dziedziców Babina strzelał do niego z ganku swojego dworu i uszkodził figurę Chrystusa. Został ufundowany przez Adama Pszonkę ostatniego właściciela Babina z rodu, słynnych założycieli tzw. Rzeczypospolitej Babińskiej. W sąsiedztwie dworu przy kępie obsadzonej lipami odbywała się tzw.,, giełda ‘’ w Rzeczpospolitej Babińskiej, czyli zabawa polegająca na rywalizacji w opowiadaniu niewiarygodnych historyjek, w nagrodę można było wygrać urząd lub tytuł honorowany w Rzeczypospolitej Babińskiej. Ideą założycieli tego państwa było wyśmiewanie polskich wad narodowych. Przebywało tutaj wiele znanych w tamtym czasie osób m. in. Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Jan Zamojski, Jerzy Ossoliński, Potoccy, Radziwiłowie, Zborowscy to humorystyczne stowarzyszenie funkcjonowało ponad sto lat. Rzeczpospolita Babińska zakończyła swoja działalność w 1677 r. po śmierci Adama Pszonki, pochowanego w kościele Dominikanów w Lublinie. Natomiast z powodu braku męskiego potomka Babin przeszedł w ręce rodu Tarłów i uległ późniejszemu podziałowi na dwa oddzielne majątki. Dwór spłonął w XVIII w., a lipy otaczające giełdę wycięto. Popularność tego miejsca i jego historii odzwierciedla fakt iż w 1881 r. Jan Matejko namalował obraz pt. Rzeczypospolita Babińska, aktualnie znajdujący się w Muzeum Narodowym w 1837 r. dziedzicem tej części Babina był Stefan Laskowski ( pochowany w Matczynie), 1862 Henryk Wagner i Konstanty Królikowski, w 1880 właścicielami byli Nowiccy natomiast jako ostatni władali tą częścią Michalewscy. W XIX wieku majątek ulega parcelacji. Zespół przestrzenny w Babinie Położenie: N 51, 102938, E 22,20043 Według zapisów w ksiąg wieczystych w 1820 r. Babin jest podzielony pomiędzy trzy rodziny są to: Po Katarzynie z Malinowskich – Mizgierowie, po Teresie ze Starzyńskich do Trojackich, Po Mariannie ze Starzyńskich do do dzisiaj zespół przestrzenny powstał jako drugi ośrodek dworski, należał do Marianny ze Starzyńskich. Powstał w zupełnie nowej lokalizacji, w wyniku podziału Babina pomiędzy spadkobierców majątku. Pierwotnie budynek był mniejszy, drewniany, natomiast w 1912 r. źródła historyczne opisują już o murowany dwór będący własnością rodziny Nowakowskich. Z czasem dwór rozbudowano – powstało nowe skrzydło, urządzono, park i ogród. Ostatnim właścicielem majątku do 1944 r. był Jan Nowakowski. BEŁŻYCE Wzmianki o istnieniu osady istnieją już z 1349 r. jako o wsi na prawie niemieckim, a następnie z inicjatywy Jana Wojewody Krakowskiego i braci Spytków z Tarnowa 10 maja 1417 r. król Władysław Jagiełło pozwolił na utworzenie miasta na prawie magdeburskich w granicach dóbr Bełżyce i Krężnica Okrągła. Miasto położone było na trasie szlaku handlowego dodatkowo w 1432 król Władysław Jagiełło wydał przywilej w którym nakazuje ,, aby kupcy i handlarze publicznego traktu Bełżyce nie mijali pod krą wieży i grzywien..” co miało nieoceniony wpływ na późniejszy rozwój gospodarczy miasta. Zespół dworsko - parkowy: Pierwszy dwór drewniany, otoczony rozległym parkiem, był zbudowany przez Brzezińskich na przełomie XVIII/XIX w. na skutek zniszczenia zamku. Aktualnie istniejący budynek murowany w stylu klasycystycznym powstał na przełomie XIX i XX w. Park z czasem uległ znacznemu zmniejszeniu, a na jego części ,w późniejszym okresie, wzdłuż dawnych alejek wytyczono osiedle mieszkaniowe. Na przełomie wieków stanowił własność Orzechowskich, Kossowskich później Zarańskich. W 1922 budynek stanowił własność państwa i został zaadoptowany na szpital. Następnie w latach 90-tych XX w. mieściło się w nim pogotowie ratunkowe. Obecnie dwór, otoczony pozostałościami dawnego ogrodu jest prywatną własnością. Położenie: N E Zespół Kościelny Źródła historyczne podają, iż świątynia istniała w 1417 r., natomiast w roku 1470 r. Jan Długosz podaje, iż w Bełżycach istniał drewniany kościół pw. Nawrócenia św. Pawła. W 1558 r. Andrzej Bzicki przekształcił go na zbór kalwiński. Następnie około 1654 po wyroku Lubelskiego Trybunału Koronnego miejscowy kościół zwrócono katolikom. Murowany kościół ( dzisiejsze prezbiterium i zakrystia) powstał ok. 1646 r., natomiast pozostała cześć była drewniana. Murowanie pozostałej części tj. nawy głównej i wieży rozpoczęto ok. 1675 r., fundatorem tej inwestycji był Feliks Szaniawski, dziedzic Krężnicy i Wronowa. Początkowo świątynia była kryta drewnianym gontem i otoczona płotem, natomiast po pożarze Bełżyc w 1822 r., pokrycie świątyni zamieniono na dachówkę, a płot na murowany parkan. W klatach 1853-55 z fundacji Witolda Brzezińskiego wykonano remont, dobudowano kaplicę i kruchtę. Natomiast ok. 1906- 13 wykonano nowe podłogi i ok. 1946 pokryto świątynię miedziana blachą. Istniejący kościół jest zaliczany do budowli późnorenesansowych. Budynek świątyni jest murowany o konstrukcji jednonawowej. Nawa główna jest czteroprzęsłowa z kaplicą, dwoma kruchtami, wystrój barokowy. Wyposażenie kościoła pochodzi z różnych okresów jest fakt, iż do połowy XIX w. istniał w otoczeniu kościoła cmentarz z którego do dzisiaj pozostał jeden nagrobek w sąsiedztwie zdroju Jagiełły. Położenie: N E Zamek Zamek - Pochodzi z roku 1430, wzniesiony przez Tarnowskich w pierwotnej wersji otoczony murem obronnym. W 1446 r. na zamku odbył się zjazd szlachty małopolskiej, na którym ogłoszono wybór na króla Kazimierza Jagiellończyka działa się to w czasie gdy właścicielem Bełżyc był Jan Pilecki Kasztelan Krakowski. Za czasów współczesnych Janowi Kochanowskiemu właścicielem zamku jest Andrzej Bzicki, który zaistniał w historii Bełżyc tym, że to zamienił miejscowy kościół na zbór Kalwiński. Po nim właścicielami dóbr są Spinkowie, a następnie Orzechowscy. Za panowania tych ostatnich, doszło do pożaru zamku, dlatego jest on poddany gruntownej renowacji ok. roku 1600 ze względu na zaistniałe zniszczenia. Orzechowscy zakładają w zamku również Gimnazjum Kalwińskie, które działa aż do roku 1648 r., kiedy to Kozacy Chmielnickiego palą miasto wraz ze szkołą. Po tych wydarzeniach zamek zostaje odbudowany dopiero około 1672 r. przez Pawła Orzechowskiego. Kolejne zmiany przychodzą około roku 1824 r., kiedy właścicielem zamku jest Ignacy Brzeziński, ten rozbiera zamek, wieże i mury, natomiast pozyskany budulec przeznacza do wybrukowania miasta. Aktualnym świadectwem pozostałości po dawnej świetności zamku jest sklepienie krzyżowo-żebrowe, które zachowało się w istniejących piwnicach. Położenie: N E Zdrój króla Władysława Jagiełły ,,Zdrój Jagiełły”, według legendy powstał w miejscu źródełka, gdzie król Władysław Jagiełło poił konie. Prawdopodobnie obiekt otaczający to miejsce został wybudowany z okazji 500- lecia powstania miasta Bełżyce. Miasto uzyskało przywilej lokacyjny 10 maja 1417 r. w Glinianach pod Lwowem staraniem braci Spytków z Tarnowa, uczestników bitwy pod Grunwaldem. Oto fragment przywileju: ,,Przeto My, Władysław z Bożej łaski król Polski (…)oznajmujemy niniejszym, komu wiedzieć należy, wszystkim teraz i na przyszłość żyjącym, wiadomość o tym mającym, jako chcąc miejsca próżne naszego Królestwa i pustynie przez zakładanie miast i miasteczek zaludniać, do większego użytku przyprowadzić zgromadzeniem ludzi obsadzić i lepiej rozszerzyć, na pokorne i liczne prośby wielmożnych Jana wojewody krakowskiego i Spytka braci rodzonych z Tarnowa dziedziców, w granicach wiosek, czyli dóbr swoich to jest w Krężnicy i Bełżycach, w ziemi naszej leżących, w stosownym dla Nich miejscu, które sobie obrali, miasto założyć pozwoliliśmy i łaskawie przez szczodrobliwość naszą niniejszym pozwalamy.” Obiekt zdroju został usytuowany na osi prezbiterium pobliskiego kościoła parafialnego, poniżej muru kościelnego. W jego centralnej części znajduje się rzeźba popiersia króla Władysława Jagiełły wykonana na wzór matejkowski - twarz szczupła o wyrazistych rysach z prostym nosem. Postać władcy ma lekko pochyloną i skręcono w prawą stronę głowę, falowane włosy sięgające karku, ubrana jest w zapinaną suknię z niewielką krezą, na jego ramionach narzucony płaszcz, spięty na prawym ramieniu. Król w prawej ręce położonej na piersi trzyma krzyż, natomiast lewą opiera na rękojeści miecza. Zdrój remontowano w latach 60-tych XX w., natomiast w 1991 r. w miejsce oryginalnej wapiennej rzeźby nieznanego autora, widniejącej w rejestrze zabytków ruchomych województwa lubelskiego zamontowano kopię. W wymieniono także rzygacz w kształcie ryby - remont został przeprowadzony w 2016 r. z okazji 600 – lecia lokalizacji miasta. Położenie: N E MATCZYN Wymieniana w dokumentach z 1409 r. jako własność Stefana i Sobiesława herbu Dębno Prawdopodobnie nazwa miejscowości pochodzi od Mikołaja Matczyńskiego herbu Jastrzębiec, właściciela wsi w 1531 r. W 1605 r. Krzysztof Ziemacki funduje tutaj pierwszy drewniany kościół katolicki. W 1611 r. właścicielem Matczyna był Marek Matczyński chorąży husarski, miecznik podolski uznany za zasługi w wojnach z Turkami, marszałek dworu i generał ziem ruskich. Źródła podają iż ocalił on życie królowi Janowi III Sobieskiemu w bitwie pod 1664 r. Adam Pszonka dziedzic na Babinie funduje wyposażenie kościoła i szpital dla starców i kalek. Od 1679 r. istnieje tutaj parafia, w okresie reformacji Matczyn był jedyną wsią katolicką, kiedy dookoła istniały zbory kalwińskie m. in. Bełżyce, Wojciechów. Następnie w 1730 r. powstaje kolejny kościółek fundacji Jana Tarło. W 1805 r. właścicielem majątku jest Erazm Zarański ( którego nagrobek obecnie znajduje się w sąsiedztwie miejsca po drewnianym kościele w Matczynie.) Z czasem powstają nowe folwarki Wojcieszyn i Jadwinin. Na przestrzeni wieków majątkiem władają różne rodziny. W 1862 r. właścicielem majątku jest Aleksy Ligowski, którego rodzina jako ostatnia włada nim aż do 1944 r. Matczyn drzewostan Zabytkowy drzewostan, rosnący w Matczynie w sąsiedztwie obecnego kościoła parafialnego, otacza miejsce po dawnym, przeniesionym w 1981 r. do Muzeum Wsi Lubelskiej, drewnianym, zabytkowym kościółku. Miejsce to obecnie upamiętniono, drewnianym krzyżem. Drzewostan składa się głównie z dużych, wiekowych lip drobnolistnych. W jego sąsiedztwie znajduje się nagrobek jednego z dawnych dziedziców Matczyna -Erazma Zarańskiego, zmarłego w 1828 r. Zdjęcie poniżej. Położenie: N E Kościół parafialny w Matczynie – powstały w latach 1937-1947 r. aktualnie istniejący kościół, powstały w wyniku przeniesienia poprzedniej, drewnianej świątyni do Muzeum Wsi Lubelskiej. Zespół przestrzenny w Matczynie – Na istniejący zespół brak jest szczegółowej dokumentacji pozwalającej precyzyjnie określić powstanie obiektu. Budynek dworu jest datowany na XIX w., wiadomo natomiast, że w pierwszym 20- leciu XX w. Wacław Ligowski dokonywał przebudowy dworu. Drogę do dworu okala zabytkowa aleja lipowa. W północno wschodniej części zespołu znajduje się dawna część gospodarska. Jako ostatni majątkiem władali Ligowscy, prowadzili tutaj stadninę koni pół krwi angielskiej do 1944 r. Istniejący dwór poddawano remontom na przełomie lat 1983-1992 r. Dziś obiekt jest użytkowany przez Dom Pomocy Społecznej w Matczynie, prowadzący Zespół Szkół Specjalnych. Położenie: N E Kaplica grobowa rodziny Ligowskich Położona w Podolu, zbudowana w 1905 r., murowana kaplica grobowa ostatnich właścicieli majątku Matczyna. Znajduje się na cmentarzu parafii Matczyn. Pochowano w niej: Alexego Ligowskiego zm. 1896 r., Kornela Ligowskiego zm. 1917 r., Wacława Ligowskiego zm. 1978 r. oraz członków ich rodziny. Cmentarz należy do Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Matczynie. Położenie: N E Wronów W dokumentach pojawia się koło1409 r., a jej właścicielem jest wówczas Otto Żegocina oraz Stanisław. Później jej właścicielem jest Jan chorąży ziemi lubelskiej, następnie Stanisław Pilecki z Krężnicy. Około roku 1676 r. właścicielem części dóbr jest Feliks Szaniawski, jeden z fundatorów świątyni Kościoła Katolickiego w Bełżycach, po ustąpieniu z tego terenu Kalwinów. Natomiast w XVIII w. właścicielem Wronowa, poprzez małżeństwo był Ernest Gonteryn Goltz – szambelan na dworze króla Augusta III, wszechstronnie wykształcony, wywodzący się z Pomorza luteranin. Z zamiłowania ogrodnik i hodowca owiec angielskich. Po jego śmierci majątek odziedziczyły jego córki- Elżbieta i Ludwika założycielki szpitala dla starców i kalek, pochowane w 1817 r. na cmentarzu przy Kościele Ewangelickim w Lublinie. Następnie majątek przypada Wiktorii Radeckiej - Mikulczównie żonie Jana Koźmiana, szwagierce słynnego Kajetana Koźmiana, Senatora Królestwa Polskiego. Ostatnimi właścicielami majątku byli Kochanowscy, natomiast zarządcą do 1944 r. był Czesław Kiwerski Park dworski we Wronowie – założony prawdopodobnie w XVIII w. przez ww. Ernesta Gonteryna Goltza, według pamiętników K. Koźmiana miał składać się z licznych okazów kasztanowców białych, lip drobnolistnych oraz ogrodu angielskiego obsadzonego drzewami owocowymi. W centralnej części parku stał drewniany dwór ( obecnie nie istnieje, spłonął w 1956 r. ) z gankiem i dziedzińcem, ponadto w jego sąsiedztwie znajdowała się oficyna, zabudowania folwarczne, młyn i gorzelnia. Jak przy większości dworów w tamtym czasie istniał również staw z mostem i wysoka groblą. Ostateczne założenie parkowe ukształtowało się pod koniec XIX w. Całość nie przetrwała do naszych czasów, o dawnej świetności świadczą jedynie pozostałości dawnego parku. Położenie: N E Gminna Ewidencja Zabytków Zarządzenie Nr 18/2016 Burmistrza Bełżyc z dnia 26 lutego 2016 r. Załącznik do zarządzenia nr 18/2016 z dnia 26 lutego 2016 r. Gminna Ewidencja zabytków Gminy Bełżyce - wykaz obiektów. Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa lubelskiego. Obiekty wpisane do GEZ przez Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie. Gminna Ewidencja Zabytków. Uchwała Nr XVIII/96/2016 Rady Miejskiej w Bełżycach z dnia 09 lutego 2016 r. W sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2016 - 2019 dla Gminy Bełżyce. . 380 91 137 61 67 15 438 178

gminna ewidencja zabytków lublin